Kemalist bir arkadaşım, Atatürk dönemi eğitim politikalarını eleştirdiğimde ''milletvekili maaşları öğretmen maaşlarını geçmesin'' diyen bir liderin döneminde eğitim sistemi kötüye gitmiş olabilir mi? Tarzında bir eleştiri getirdi. Kendisi muhtemelen konuyu araştırmamış. 
Öncelikle bu sözün Atatürk'e ait olduğuna dair bir kesin bir kaynak yok. Fakat söylediyse bile önemli olan bir sözü söylemek değil, gerçekleştirebilmektir. Örneğin, Komünistler sürekli ''toplumsal refah'' der ancak hiçbir Komünist ülkede refah göremeyiz. 
------------------------------
Gelelim işin doğrusuna: Türkiye'de 1926'da öğretmen maaşı 15 lira, milletvekili maaşı 308 liraydı. Yani aradaki fark, yaklaşık ‘’yirmi kat’’ çıkmaktadır. Bugünkü parayla yeni başlayan bir öğretmenin 4 bin lira aldığını düşünürsek, 80 bin lira gibi bir aylık maaş yapar ki bunun da çok yüksek olduğu açıktır. 
Fakat, 1926'da ülkenin kötü durumda olduğunu düşünürsek, bu maaşlar üzerinden kıyaslama yapmanın doğru olmadığını söyleyebiliriz. 1930'da öğretmen maaşı (her ne kadar kesintili ödense de) 72 liradır. Milletvekili maaşı ise 510 liradır. Yani ‘’yedi kata’’ yakın bir fark olduğu görünmektedir.
Bu da, günümüz parasıyla 28 bin lira gibi bir maaşa denk gelir. Fakat, asıl ilginç olan 1930'da öğretmen maaşı 72 lirayken, Atatürk'ün 14 bin lira maaş almasıdır. Yani Atatürk bir öğretmenden neredeyse ‘’iki yüz kat’’ daha yüksek maaş almaktadır. Bu da günümüz parasıyla 800 bin lira aylık yapar.
------------------------------
Bunun yanı sıra Atatürk dönemi öğretmenlerin durumuyla ilgili olarak döneme ait çalışmalara da bakabiliriz. Amerika ve Almanya, 1920-30'larda Türkiye'deki öğretmenlerin durumuyla alakalı bir rapor hazırlamıştır ve vardıkları sonuçlar iç acıcı olmaktan uzaktır.
Almanlar ve Amerikalılar hazırladıkları raporda öğretmenlerin çok düşük maaş aldığını, çoğunun maaşı düzgün bir şekilde alamadığını, sıhhatlerinin iyi duruma olmadığını, halkın borç içinde olduğunu ve öğretmenler bu kadar kötü bir durumdayken çocukların iyi eğitim alamayacaklarını yazmıştır. 
Bu raporları okumanız için kaynak olarak veriyorum. Öyle görünüyor ki, Atatürk döneminde milletvekillerinin maaşı oldukça yüksek olmakla beraber öğretmen maaşlarından da kat kat yüksektir. Öğretmenlerin durumu da oldukça kötüdür. Atatürk'ün maaşı ise, muhtemelen dünya üzerindeki gelmiş-geçmiş en yüksek Cumhurbaşkanı maaşıdır. 
------------------------------
Amerikan Raporu: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/.../931/197000580.pdf...
Alman Raporu: https://acikerisim.tbmm.gov.tr/.../928/197000571.pdf...